Teresa Jankowska, etatowa członkini Zarządu Powiatu w Oświęcimiu reprezentowała władze Powiatu Oświęcimskiego na uroczystościach upamiętniających 78. rocznicę masakry więźniarek Auschwitz w budynku podobozu w Budach. 5 października 1942 r. doszło do masakry kilkudziesięciu francuskich Żydówek, więźniarek Karnej Kompanii Kobiet podobozu KL Auschwitz-Birkenau Bor/Budy.

Pierwsze więźniarki przybyły do Frauen Strafkompanie Bor/Budy w czerwcu 1942 roku. Po dwóch miesiącach pozostałe jeszcze przy życiu kobiety skierowano do KL Birkenau. Kolejne więźniarki z KL Auschwitz zostały skierowane do Karnej Kompani  Bor/Budy 25 lipca 1942 roku.

– Były to młode więźniarki, francuskie Żydówki traktowane przez SS jako komunistki. W tej grupie było też kilka Polek z emigracji do Francji. Zakwaterowano je w budynku szkoły, podobnie jak poprzednią  grupę Polek. Rozmieszczono je w pomieszczeniach na parterze oraz na strychu budynku – mówi Agnieszka Molenda-Kopijasz, prezeska Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau.

Nocą 5 października 1942 r. sześć więźniarek  funkcyjnych (m.in. Elfriede Schmidt – osławiona „królowa siekiery”) razem z esesmanami pilnującymi Karnej Kompanii od zewnątrz, dopuścili się zbrodni na  przebywających w środku francuskich więźniarkach. Wywiązała się bójka, która przeistoczyła się w bestialską, nieludzką masakrę.

– Z rąk funkcyjnych i esesmanów używających  pałek, siekier i podobnych narzędzi zginęło około 90 więźniarek. Ich zmasakrowane ciała zostały na następny dzień załadowane na ciężarówki i wywiezione do jednego z krematoriów KL Birkenau – dodaje Agnieszka Molenda-Kopijasz.

Śledztwo w tej sprawie,  przeprowadzone przez obozowe gestapo na rozkaz komendanta Rudolfa Hoessa, które dokumentował na fotografiach jeden z więźniów obozu Wilhelm Brasse (numer więźniarski nr 3444), zostało umorzone, a wszelakie dowody starano się pozacierać. Komendant nakazał zniszczenie negatywów zostawiając tylko jedną kopię – być może te zdjęcia przetrwały i nadal są w czyichś rękach.

Znamy historyczny przebieg tego brutalnego wydarzenia, niestety nadal są to bezimienne ofiary obozu KL Auschwitz i Holokaustu. Nie zachowała się żadna znana nam dokumentacja poobozowa, która pozwoliłaby  opracować listę nazwisk nie tylko tych kobiet – więźniarek z tej masakry, ale także i wszystkich ofiar podobozu KL Auschwitz-Bor/Budy.

Uroczystości rocznicowe odbyły się zgodnie z reżimem sanitarnym. Wiązanki przed historycznym budynkiem złożyli: Teresa Jankowska, etatowa członkini Zarządu Powiatu w Oświęcimiu, Anne Schmidt-Riou, konsul generalna Francji,  dr Michael Groß, konsul generalny Niemiec, Dorota Mleczko, dyrektorka Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, Łukasz Strzelczyk, wiceprezes Towarzystwa Inicjatyw Lokalnych Libero w Brzeszczach.

Organizatorami uroczystości była Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau.

Fot. RL