Gmina Oświęcim: Pomiar jakości powietrza w Grojcu

Przez 2 tygodnie profesjonalny pyłomierz Krakowskiego Alarmu Smogowego mierzył jakość powietrza w Grojcu. Zapraszamy do zapoznania się z wynikami pomiarów.

Rodzaj pomiarów

Pomiarom podlegało stężenie pyłu zawieszonego PM 10. Pył zawieszony to mieszanina cząsteczek stałych znajdujących się w powietrzu, wraz ze znajdującymi się na nich substancjami, takimi jak: siarka, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, metale ciężkie, dioksyny, alergeny. W skład pyłu PM10 wchodzą cząsteczki różnej wielkości, w tym szczególnie groźny dla zdrowia PM2,5.

Normy WHO

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 2021 r. ogłosiła nowe wytyczne dotyczące jakości powietrza. Zmiana wyników podyktowana była wynikami badań naukowych, pokazujących wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie nawet w niższych stężeniach niż sądzono wcześniej. Nowe wytyczne dla pyłu PM10, wskazują, że jego maksymalne stężenie w ciągu roku nie powinno przekraczać 15 µg/m³ (przedtem 20 µg/m³). Dopuszczalne stężenie dobowe PM10 nie powinno natomiast przekraczać 45 µg/m³ (dotąd 50 µg/m³).

Na wykresach zamieszczonych w tym tekście można zobaczyć dane dotyczące normy dobowej, poziomu informowania oraz poziomu alarmowego. Wynika to z poziomów określonych dla PM10 w Polsce:

dopuszczalny 50 µg/m³ (dobowy)
informowania 200 µg/m³ (dobowy)
alarmowy 300 µg/m³ (dobowy)

Wyniki pomiarów w Grojcu

Pyłomierz zlokalizowany był na balkonie Domu Ludowego w Grojcu i mierzył stan powietrza od 19 do 31 stycznia. Odczyt był zapisywany automatycznie co godzinę. Wyniki zaprezentowane są na poniższym wykresie.

Jak widać, w pierwszych dniach stan powietrza nie był najlepszy, w przeciwieństwie do końcowego terminu pomiaru, gdy punkty znajdują się na zielonym polu. Średnia dobowa w pierwszych trzech dniach przekraczała normę, jednak w kolejnych utrzymała się „poniżej kreski”, co powinno napawać optymizmem.

A jak wyglądała w tym czasie pogoda? Może dobry stan powietrza to wynik silnego wiatru? Poniżej można sprawdzić wykresy archiwalne pochodzące ze strony meteoblue.

Temperatura poza pierwszymi dwoma dniami utrzymywała się na podobnym poziomie, tj. w okolicach zera. Opady występowały na początku i na końcu pomiarów, podobnie było z wiatrem – silny wiatr występował na początku i na końcu pomiarów, w pozostałe dni pozostając na dość umiarkowanym poziomie. Bardzo silny wiatr wiał w ostatnich dwóch dniach pomiarów, co mogło mieć wpływ na poprawienie stanu powietrza.

Wyniki pomiarów pyłomierza w Grojcu dostępne są [TUTAJ].

Porównanie z wynikami pomiarów w Brzezince

Na przełomie lutego i marca roku 2022 podobny pomiar stanu powietrza był wykonywany w Brzezince. Wyniki były zdecydowanie mniej optymistyczne. Poniżej można zobaczyć wykres przedstawiający godzinowe wyniki pomiarów. Jak widać, niejednokrotnie jakość powietrza była zła lub bardzo zła (czerwone i fioletowe pole).

Na zanieczyszczenie mogła wpływać lokalizacja pyłomierza – w Brzezince pyłomierz umieszczony był na budynku OSP, zabudowa w okolicy jest bardziej zwarta, z każdej strony znajduje się gęsta zabudowa domów jednorodzinnych. W Grojcu budynków mieszkalnych jest mniej, znajdują się z jednej strony Domu Ludowego, po drugiej stronie jest park. Ale być może na lepsze wyniki w Grojcu wpłynęła nie tylko lokalizacja czy pogoda, ale również stopniowa likwidacja starego ogrzewania węglowego w naszej gminie i montaż nowoczesnych rozwiązań? Corocznie wielu właścicieli budynków decyduje się na modernizację ogrzewania, niejednokrotnie korzystając ze wsparcia finansowego gminy.

Powyżej można zobaczyć, jak przedstawiały się wyniki średnich dobowych stężeń zanieczyszczeń w Brzezince. Czerwony kolor słupków wskazuje, że przez większość dni przekroczona była norma dobowa.

Wyniki pomiarów pyłomierza w Brzezince dostępne są [TUTAJ].

Porównanie z wynikami pomiarów w Tomicach

W tym samym czasie co w Grojcu, drugi pyłomierz Krakowskiego Alarmu Smogowego mierzył stężenie zanieczyszczeń powietrza w Tomicach – miejscowości sąsiadującej z Wadowicami. Poniżej można zobaczyć przybliżoną lokalizację obu pyłomierzy.

/mapa pochodzi z serwisu Małopolska Biblioteka Cyfrowa/

Jak wypadają wyniki Grojca w porównaniu z Tomicami? Można stwierdzić, że dosyć podobnie. W Tomicach zdarzały się chwilowe skoki zanieczyszczeń, nawet bardzo wysokie, bo przekraczające 180 μg/m³ (punkty na fioletowym polu poniższego wykresu).

Jeśli spojrzymy jednak na średnią całodobową zanieczyszczeń, to w naszej gminie trzykrotnie została przekroczona norma dobowa w badanym okresie. Pyłomierz w Tomicach takich przekroczeń nie wykazał. A co jeśli pokusić się o wyliczenie średniej w całym okresie badania? W Grojcu wynosi ona 38,38 μg/m³, w Tomicach 37,08 μg/m³. Czyli nie możemy się wstydzić, ale pamiętajmy – zawsze może być lepiej.

Wyniki pomiarów pyłomierza w Tomicach dostępne są [TUTAJ].

Wpływ pyłu na zdrowie

Wielkość cząstek pyłu PM10 i PM2,5 sprawia, że mogą przeniknąć do płuc, następnie do krwi, a wraz z nią do całego organizmu. Oddychanie powietrzem, w którym przekroczone są stężenia pyłu, nie pozostaje bez wpływu na zdrowie. Wśród najczęściej spotykanych skutków można wskazać choroby układu krążenia, układu oddechowego, astmę i alergie.

Przekroczenie stężeń wskazuje na konieczność ograniczenia aktywności na zewnątrz, zwłaszcza w przypadku osób najbardziej narażonych na negatywne skutki zdrowotne – dzieci, młodzież, osoby starsze czy chorujące na choroby układu krążenia i układu oddechowego.

Przyczyny zanieczyszczenia powietrza

W Polsce główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza jest ogrzewanie budynków mieszkalnych przestarzałymi technologiami, opartymi na paliwie stałym, zwłaszcza węglu. Stare kotły i piece są zarówno mało efektywne w porównaniu z nowymi technologiami (tylko część energii pochodzącej z paliwa zostaje rzeczywiście spożytkowana na cel ogrzewania budynku), ale również emitują olbrzymią liczbę zanieczyszczeń wpływających na nasze zdrowie.

Kolejnym powodem zanieczyszczenia powietrza jest transport. Korzystanie z pojazdów wyposażonych w silniki spalinowe negatywnie wpływa zarówno na stan powietrza jakim oddychamy, jak i na klimat. Na trzecim miejscu trucicieli znajduje się przemysł. Jednak duże przedsiębiorstwa pracują, a samochody jeżdżą przez cały rok. Ze smogiem borykamy się każdej zimy, co wskazuje, że głównym problemem pozostają nasze własne kominy.

Jak to zmienić? Zmieniając ogrzewanie na niskoemisyjne. Warto jednocześnie zadbać o ocieplenie domu, co pozwoli na lepszy komfort cieplny i niższe rachunki. Zapraszamy do kontaktu z pracownikami Urzędu Gminy Oświęcim, w celu sprawdzenia, jakie wsparcie można otrzymać na te działania.

Stały pomiar jakości powietrza

W każdym sołectwie gminy Oświęcim zainstalowany jest sensor jakości powietrza Airly. Dzięki temu wszyscy możemy sprawdzać jakim powietrzem w danym momencie oddychamy. Wyniki sensorów można sprawdzić poprzez aplikację w telefonie komórkowym oraz na stronie internetowej [TUTAJ].

Zrealizowano w ramach projektu „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE 14 IPE PL 021 dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.